Istorijat SIS

Izviđaštvo u Srbiji ima tradiciju dugu 110 godina. Svega četiri godine nakon osnivanja Svetskog skautskog pokreta 1907. godine u Londonu, osnovan je izviđački pokret i u Srbiji. Ocem izviđaštva u Srbiji smatra se dr Miloš Đ. Popović koji je 6. maja 1911. godine u Beogradu osnovao prvu izviđačku četu, po ugledu na skautski pokret u Engleskoj, koji je do tada već dobio sledbenike i u drugim evropskim zemljama. Taj događaj smatra se začetkom izviđačke organizacije u Srbiji. Iste godine osnivaju se čete i u Nišu, Kragujevcu, Valjevu i Vranju. Štampu prvog izviđačkog priručnika finasirao je Kralj Petar I Karađorđević.

Već sledeće, 1912. godine, 6. maja, u Kragujevcu je održan kongres, na kome je doneta odluka o osnivanju prve izviđačke organizacije, sa idejom da edukuje i vaspitava decu i mlade usađujući im pozitivan sistem vrednosti i da kod njih razvija svest o zdravim životnim navikama i važnosti očuvanja životne sredine. Nakon toga, izviđaštvo u Srbiji bivalo je sve popularnije i pokretu se pridruživao sve veći broj mladih. Do 1929. godine, pokret je porastao na čak 10 000 članova širom tadašnje Jugoslavije i dobio ime „Savez izvidnika Kraljevine Jugoslavije“. Iste godine održana je i prva izviđačka smotra u Beogradu.

Savez izvidnika Kraljevine Jugoslavije 1922. godine učestvovao je u osnivanju krovnog izviđačkog saveza na svetskom nivou – Svetske organizacije skautskog pokreta (World organization of the scout movement) čiji je i danas član, a koja obuhvata preko 40 miliona izviđača u gotovo svim zemljama sveta.

Nakon Drugog svetskog rata, već 1944. godine pokušana je obnova izviđačke organizacije, ali je usled zabrane organizovanja civilnog društva to onemogućeno. Prvo uspešno organizovanje bilo je 1948. u Vranju. Tokom 1950. i 1951. godine, širom Srbije obnavljane su postojeće i stvarane nove izviđačke čete. Već 1952. godine (16. novembra) ponovo je formiran Savez, ovoga puta pod nazivom „Savez izvidnika i planinki Narodne Republike Srbije“. Godine 1959. naziv je preimenovan u „Savez izviđača Srbije“ – ime koje nosi sve do danas. Za sve to vreme izviđaštvo u Srbiji se razvijalo, okupljalo veliki broj dece i mladih i bilo prepoznato kao organizacija od posebnog značaja za vaspitanje i obrazovanje dece i mladih.

Za više od 110 godina postojanja i rada održano je deset Smotri Saveza izviđača Srbije (1. Novi Sad; 2. Velika Plana, Svilajnac, Lapovo i Batočina; 3. Krupanj; 4. Divčibare; 5. Kovačica, Goč, Beograd, Kruševac i plovidba Tisom; 6. Zrenjanin; 7. Niš; 8. Šabac; 9. Bela Crkva; 10. Beograd) na kojima je učestvovalo preko 20 hiljada izviđača i planinki. Tokom ovih godina, članovi su učestvovali i na velikom broju međunarodnih kampova, kao i smotri organizovanih od strane evropske i svetske izviđačke organizacije.

Veličina Saveza izviđača Srbije ne ogleda se samo u broju članova, već se broji milionima dana provedenih na izletima, taborima, zimovanjima. Milionima sati posvećenih društvenokorisnim i volonterskim aktivnostima, svakodnevnim sprovođenjem programa, vaspitavanjem dece i mladih kako bi postali korisni građani i vredni ljudi. Na izviđačkim školama obučeno je preko 9 hiljada izviđačkih vođa, a kroz organizaciju je do sada prošlo oko 2 miliona mladih ljudi od kojih je većina stasala u samosvesne i društveno aktivne građane, koji preuzimaju inicijative i aktivno se uključuju u rad svojih zajednica, radeći na njihovom razvijanju i unapređivanju.

Savez izviđača Srbije je u bliskoj prošlosti imao tu čast da bude domaćin evropske “Izviđačke Akademije” na kojoj je 2014. godine učestvovalo oko 400 izviđača iz preko 40 zemalja, kao i evropskog „Foruma Načelnika za Međunarodnu saradnju” 2019. godine na kome su prisustvovali najviši predstavnici Svetske organizacije izviđačkog pokreta i Evropskog skautskog regiona.

Savez je bio jedna je od vodećih organizacija tokom inicijative osnivanja Krovne organizacije mladih Srbije, što svedoči o aktivnoj ulozi koju ima u društvu.

Pored toga što Savez izviđača Srbije radi na neformalnom obrazovanju dece i mladih, Savez je i organizacija koja je veoma aktivna kada su u pitanju humanitarne akcije. Tokom majskih poplava naši članovi su prikupili preko 180 tona pomoći i bili aktivni, kako na terenu, tako i u prihvatnim centrima. Zbog te činjenice i činjenice da je u tom periodu ostvareno preko 76 000 volonterskih sati, Savez izviđača Srbije našao se među samo pet organizacija na svetu koje su dobile prestižnu nagradu “Messengers of Peace Award”.

Takođe, izviđači nisu stajali nemo ni kada je izbeglicama sa bliskog istoka bila potrebna pomoć. U periodu od oktobra do novembra 2015. godine podelili su preko 9 000 obroka koji su bili pripremljeni po “Halal” standardima i servirani u restoranu.

Tokom vanrednog stanja izazvanog pandemijom COVID 19, preko 300 iskusnih izviđača širom Srbije učestvovalo je u podeli paketa sa namirnicama, distributivnim i kol centrima, lokalnim kriznim štabovima ili su se uključili u pravljenje zaštitnih maski i vizira.

I danas širom Srbije, gotovo svakog dana, dešava se neka izviđačka aktivnost čime se neprekidno radi na ispunjavanju misije izviđaštva – stvaranju boljeg sveta i mladih ljudi koji su konstruktivni članovi zajednica u kojima žive.